ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia)

อาหารสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะการกลืนลำบากในผู้ป่วย “โรคหลอดเลือดสมอง” ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) เป็นภาวะที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดความผิดปกติในการกลืน ทำให้ไม่สามารถกลืนได้ หรืออาจกลืนได้ลำบาก มีความยากลำบากในการเริ่มต้นกลืนอาหาร หรือความยากลำบากในการเคลื่อนอาหารหรือ ของเหลวจากปากให้ผ่านคอหอย และหลอดอาหารไปสู่กระเพาะอาหาร ซึ่งอาจมีอาการอื่นๆร่วมด้วย เช่น ไอหรือสำลัก ขณะรับประทานอาหาร หรือ ดื่มเครื่องดื่มแล้วรู้สึกคล้ายมีอาหารติดอยู่ในลำคอหรือหน้าอก เป็นต้น โดยพบมากใน ผู้สูงอายุ และส่วนใหญ่พบในผู้ป่วยโรคเกี่ยวกับสมองและระบบประสาท เช่น โรคอัลไซเมอร์พาร์กินสัน และโดยเฉพาะ อย่างยิ่งโรคหลอดเลือดสมองตีบหรือแตก รวมถึงยังพบในโรคอื่น เช่น มะเร็งที่คอ/หลอดอาหาร ทำให้ผู้ป่วยรับประทาน อาหารได้น้อยลง เสี่ยงต่อการขาดสารอาหาร ทำให้เกิดภาวะทุพโภชนาการได้ โดยมีการกำหนดเกณฑ์อาหารฝึกกลืนจาก The International Dysphagia Diet Standardization Initiative (IDDSI) เพื่อให้มีมาตรฐานเดียวกันทั่วโลก โดยแบ่งระดับอาหารตามเนื้อสัมผัส ความข้นหนืดของอาหาร ซึ่งมีตัวอย่าง อาหารดังนี้

อย่างไรก็ตามการฝึกกลืนอาหาร มักจะอยู่ภายในการควบคุมดูแล โดยนักกิจกรรมบำบัดร่วมกับนักกำหนด อาหาร เพื่อลดความเสี่ยงในการสำลักอาหาร กลืนได้อย่างปลอดภัย และได้รับสารอาหารและน้ำเพียงพอต่อความต้องการ ของผู้ป่วย รวมถึงต้องพิจารณาเรื่อง กลิ่น สีรสชาติของอาหาร ความชอบของผู้ป่วย ลักษณะอาหารต่างๆ ที่เหมาะสมกับ ความเชื่อและโรคประจำตัวของผู้ป่วยด้วย