แย่แล้ว !... ลูกเป็นโรคท้องร่วง

อาการอย่างไรเรียกว่า "ท้องร่วง" ลูกท้องร่วงสังเกตได้จากการถ่ายอุจจาระเหลวมากกว่า 3 ครั้งใน 1 วัน หรือถ่ายเป็นน้ำพุ่ง หรือถ่ายเป็นมูกเลือด 1 ครั้ง หรือมากกว่า 1 ครั้งใน 1 วัน เด็กอาจจะมีอาการไข้ อาเจียน ท้องอืด และร้องกวน โยเย

*เด็กที่ดูดนมแม่อาจถ่ายเหลว สีเหลืองวันละ 5-6 ครั้ง ไม่นับว่าเป็นท้องร่วง

สาเหตุของการเกิดท้องร่วง

เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายทางปาก โดยปนเปื้อนไปกับนม อาหาร น้ำดื่ม ส่วนใหญ่เชื้อโรคที่ทำให้เกิดท้องร่วง ได้แก่ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย พยาธิ นอกจากนั้นเด็กบางคนอาจเกิดท้องร่วงได้จากการแพ้นม ขาดอาหาร หรือได้รับยาปฏิชีวนะบางตัว

การติดต่อ

อาหาร นม น้ำ ภาชนะใส่อาหารไม่สะอาด อุจจาระมีเชื้อโรคเปื้อนมือ ล้างมือไม่สะอาด มือปนเปื้อนเชื้อโรค เตรียมอาหาร หยิบอาหาร กินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค ท้องร่วง

เด็กได้รับเชื้อโรคที่ปนเปื้อนในอาหาร และภาชนะที่ไม่สะอาด ผู้ปรุงอาหารไม่ได้ล้างมือก่อนปรุงอาหาร หรือไม่ได้ล้างอาหารก่อนปรุง หรือเด็กมือไม่สะอาด แล้วหยิบอาหารเข้าปากเป็นเหตุสำคัญ ทำให้ท้องร่วง

สัญญาณอันตราย

เด็กท้องร่วงจะมีภาวะขาดน้ำ เนื่องจากถ่ายอุจจาระบ่อย มีการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ออกมากับอุจจาระ ภาวะขาดน้ำจะรู้ได้โดยผิวหนังแห้ง กระหายน้ำ อ่อนเพลีย ซืม ในเด็กเล็กถ้าเสียน้ำและเกลือแร่มาก เด็กจะมีกระหม่อมบุ๋ม ขอบตาแห้ง ริมฝีปากและลิ้นแห้ง ร้องไห้ไม่มีน้ำตา ไม่ค่อยปัสสาวะ ถ้าให้การรักษาไม่ทันท่วงที มีภาวะขาดน้ำรุนแรงเด็กอาจช็อคและเสียชีวิตได้

การป้องกัน

ป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย โดยระมัดระวังเรื่องการเตรียมนม น้ำดื่ม อาหาร ขวดนม และภาชนะใส่อาหารให้สะอาด ควรล้างมือให้สะอาดก่อนปรุงและหยิบอาหาร ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ รวมถึงผลไม้ที่ให้เด็กกินต้องล้างเปลือกให้สะอาดด้วย สร้างภูมิต้านทานโรคให้แก่ร่างกาย โดย เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพราะนมแม่มีภูมิต้านทานโรคหลายชนิด รวมทั้งโรคท้องร่วง ฉีดวัคซีนป้องกันโรคให้ครบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัคซีนป้องกันหัด เพราะถ้าเป็นหัดจะมีโรคแทรกซ้อนที่สำคัญคือท้องร่วง ดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล สอนให้เด็กล้างมือก่อนรับประทานอาหาร และล้างมือหลังเข้าส้วม เด็กเล็กอาจชอบหยิบของเล่นใส่ปาก จึงควรดูแลความสะอาดของเล่นเด็กเสมอ ดูแลสุขาภิบาล สิ่งแวดล้อม ผ้าอ้อมที่เปื้อนอุจจาระ ความกำจัดอุจจาระลงในโถส้วม อย่าทิ้งอุจจาระลงบนพื้นดิน เพราะอาจทำให้แพร่เชื้อโรคได้ ควรถ่ายอุจจาระลงในโถส้วม การดูแลรักษาโรคท้องร่วง

ให้ดื่มน้ำเกลือแร่ทดแทนภาวะการขาดน้ำ โดยให้ดื่มน้ำเกลือแร่ เมื่อเด็กถ่ายอุจจาระทุกครั้ง ป้อนให้บ่อยๆ ให้อาหารและนมตามปกติ ไม่จำเป็นต้องงดอาหาร เด็กโตให้อาหารอ่อน ย่อยง่าย ไม่ต้องให้ยาเพื่อรักษาท้องร่วง ถ้าอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน ควรพาเด็กไปพบแพทย์ ถ้าไม่มีน้ำเกลือแร่ ให้ใช้ข้าวต้มใส่เกลือแทน เมื่อใดควรพาลูกไปพบแพทย์

ถ่ายบ่อยๆ แม้จะให้น้ำเกลือแร่ทดแทนแล้วยังอ่อนเพลีย อาเจียนบ่อย ป้อนน้ำเกลือแร่ไม่ได้ มีภาวะขาดน้ำมาก แม้จะให้น้ำเกลือแร่ทดแทนแล้ว เช่น กระหม่อมบุ๋ม ไม่ค่อยถ่ายปัสสาวะ ขอบตาแห้ง นอนซม ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม มีไข้สูง ท้องอืด หายใจหอบ หรือถ่ายเป็นมูกเลือด * ขณะเดินทางไปหาหมอ ควรป้อนน้ำเกลือเป็ระยะๆ

โดย พญ.จริยา ศาสตรสาธิต
กุมารแพทย์ประจำโรงพยาบาลสุขุมวิท
โทร. 02-391-0011 ต่อ 220