โพรงอากาศข้างจมูก หรือไซนัส (Paranasal Sinuses) คือ โพรงในกระดูกที่อยู่รอบจมูก ซึ่งมีอากาศบรรจุอยู่ โดยปกติมี 4 คู่ โดยแต่ละคู่จะอยู่คนละข้างของจมูก ได้แก่
ซึ่งไซนัสทั้งหมดจะมีรูระบายหรือรูเปิดของไซนัสเข้าสู่โพรงจมูก น้ำมูกที่ถูกผลิตขึ้นภายในไซนัสจะเคลื่อนที่ออกมาทางรูระบายนี้ ทำให้ไซนัสไม่มีน้ำมูกขัง ไม่มีหนอง
ไซนัสอักเสบ หมายถึง โรคหรือภาวะที่มีการอักเสบของเยื่อบุภายในไซนัส ทำให้เยื่อบุภายในไซนัสและช่องจมูกบวมและเกิดการอุดตันที่รูเปิดของไซนัส ซึ่งไซนัสอักเสบแบ่งเป็นการอักเสบเฉียบพลันและการอักเสบเรื้อรัง สามารถเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ เช่น
โดยปกติ ผู้คนมักเข้าใจว่าถ้าเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังจะต้องมีเพียงอาการ
ทำให้หลาย ๆ คนที่ไม่ได้มีอาการเหล่านี้เข้าใจผิดว่าตนเองไม่ได้เป็นไซนัส มีผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยที่เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง แต่มีอาการเพียงแค่ ไอเรื้อรัง เสมหะไหลลงคอ เจ็บคอบ่อย บางครั้งไม่มีอาการปวดศีรษะเลยหรือถ้ามีก็แค่มึนศีรษะ ง่วงเหงาหาวนอน และมีน้ำมูกไหลร่วมกับคัดจมูก เป็น ๆ หาย ๆ ได้กลิ่นน้อยลง หายใจมีกลิ่นเหม็น ทำให้ผู้ป่วยหลงนึกไปว่าตนเองเป็นเพียงหวัดเรื้อรังเท่านั้น ผู้ป่วยไซนัสอักเสบบางรายมาพบแพทย์ด้วยอาการหูตึง ได้ยินน้อยลง หรือมีเสียงก้องในหู
นอกเหนือจากอาการดังกล่าวข้างต้น ถ้าผู้ป่วยมีอาการอื่น ๆ เช่น บวมแดงบริเวณหน้าผาก ตา ตาพร่า เห็นภาพซ้อน ปวดศีรษะอย่างรุนแรง อาเจียน ก็อาจเป็นอาการของโรคแทรกซ้อนจากไซนัสอักเสบได้
หลาย ๆ คนอายสงสัยว่า ไซนัสอักเสบ รักษาให้หายได้หรือไม่? เพราะบางคนเคยรักษาด้วยหลาย ๆ วิธี ไม่ว่าจะเป็น การรักษาด้วยยา การล้างโพรงไซนัส การดูดไซนัส หรือแม้แต่การผ่าตัดแบบเดิม แต่สุดท้าย ก็ยังไม่หายขาด กลับมาเป็นซ้ำ นั่นอาจเป็นเพราะว่า การรักษาด้วยวิธีเดิม อาจไม่ได้แก้ปัญหาที่ตรงจุด การใช้ยาพ่นหรือการล้างโพรงไซนัส อาจไม่ได้เข้าถึงโพรงไซนัสจริง ๆ
ในปัจจุบัน เทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ก้าวหน้า ทำให้การรักษาไซนัสอักเสบให้หายไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป ซึ่งวิธีการรักษาไซนัสอักเสบที่ได้ผลดีและเป็นยอมรับในปัจจุบัน คือ การรักษาโดยการผ่าตัดส่องกล้องเอนโดสโคป ที่ช่วยให้คนไข้เจ็บน้อยกว่า แผลเล็กลง เสียเลือดน้อย แต่การรักษาดีขึ้น