ปวดหัว เป็นอาการไม่สบายที่พบได้บ่อยอย่างหนึ่ง ส่วนมากเกิดจากสาเหตุไม่ร้ายแรงอะไร ไม่ต้องหาหมอก็ได้ เช่น ปวดหัวเพราะเครียด ปวดหัวเพราะไมเกรน ปวดเมื่อยต้นคอ-ศีระษะ หรือเจ็บจี๊ดๆ ที่หนังศีรษะ ผู้ป่วยที่ปวดหัวจนต้องไปหาหมดนั้นส่วนมาก ไปเพราะต้องการจะรู้ว่าตนปวดจากสาเหตุใด และทำอย่างไรให้หายขาด แต่มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ปวดมากหรือป่วยหนักเป็นเหตุ จะสังเกตได้ว่าผู้ป่วยที่ปวดหัวเรื้อรังมาเป็นเดือนๆ หรือเป็นมาหลายปี เกือบทั้งหมดไม่มีโรคร้ายแรง ถ้ายอมรับเรื่องนี้ได้ก็ไม่ต้องสนใจว่าสาเหตุมันคืออะไร ส่วนจะหายขาดหรือไม่ก็ต้องลองรักษาดู การรักษาอาการปวดหัวเรื้อรังโดยไม่มีอาการผิดปกติที่สำคัญอื่นๆ ซึ่งจะกล่าวต่อไปคือการปฏิบัติตัวและการใช้ยา โดยไม่ต้องมาแยกแยะว่าป่วยเพราะเครียดหรือเป็นไมเกรน การปฏิบัติตัวโดยทั่วไป ก็คือการรักษาสุขภาพให้แข็งแรง ทั้งร่างกาย จิตใจ และสังคม ซึ่งคนส่วนมากจะทราบกันดี แต่ไม่ค่อยทำกัน หรือทำไม่ได้ก็ต้องตั้งใจทำและศึกษาความรู้ว่าจะทำอย่างไร การใช้ยา ก็ควรปรึกษาหมอหรือจะลองซื้อยาฟลูนาริซีนขนาด 5 มก. และนอร์ทริปทิลีนขนาด 10 มก. มากินอย่างละ 1-2 เม็ด ก่อนนอน กินติดต่อกันจนกว่าจะหายหรือทุเลาลงมากจึงหยุดยา แต่ไม่ควรให้เกิน 3 เดือน เพราะถ้าหายก็หาย ถ้าไม่หายก็คือไม่หาย ถ้าปวดหัวมากก็กินยาบรรเทาปวด เช่น พาราเซตามอล, แอสไพริน หรือยาบรรเทาปวดที่จัดว่าปลอดภัยพอควร ยาอื่นๆ ให้เป็นครั้งคราวเท่านั้น อาการผิดปกติอื่นๆ ที่จำเป็นต้องไปหาหมอ มีดังนี้ คัดจมูก มีน้ำมูกข้น เหลืองหรือเขียว มีเสมหะในคอ เจ็บคอหรือไอ น่าจะเป็นไซนัสอักเสบ ปวดกระบอกตาข้างใดข้างหนึ่ง ตามัวลงอย่างรวดเร็ว น่าจะเป็นต้อหินหรือเส้นประสาทตาอักเสบ ปวดหูมาก หูอื้อ หรือหูตึงข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง น่าจะเป็นหูชั้นกลางอักเสบ ปวดหัวเฉียบพลัน ปวดรุนแรง อาเจียน ไม่เคยปวดแบบนี้มาก่อน ควรไปหาหมอ ปวดหัวพร้อมกับมีอาการผิดปกติทางระบบประสาท เช่น มึนงง สับสน พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง ซึมลง ชา ชัก หรืออัมพาต บ่งว่ามีความผิดปกติของสมอง เรียบเรียงโดย : นพ.พินิจ ลิ้มสุคนธ์ อายุรแพทย์ระบบประสาท ศูนย์ : อายุรกรรม ปรึกษาอายุรแพทย์ : 02-391-0011