ใครๆ ก็มีไฝและขี้แมลงวันกันทั้งนั้น แต่อาจจะมีจำนวนมากน้อยต่างกันออกไป ในตำราหมอดูและโหงวเฮ้งให้ความสำคัญกับไฝและขี้แมลงวันมาก ไฝบางตำแหน่งอาจจะดีนำโชคลาภมาให้ แต่ไฝบางตำแหน่งอาจทำให้ชีวิตไม่มีความสุข ความเชื่อนี้ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลไป

คนไทยเราให้คำจำกัดความคำว่า ไฝนั้นต่างจากขี้แมลงวันตรงที่ไฝนูนขึ้นมาจากผิวรอบข้าง ส่วนขี้แมลงวันจะราบเรียบไม่นูน สำหรับทางการแพทย์แล้วทั้งคู่เกิดจากการรวมกันเป็นกระจุกของเซลสร้างสี หรืออาจจะเรียกอีกอย่างว่าเซลไฝที่ผิวหนังเหมือนกัน ถ้าเซลไฝอยู่ที่หนังกำพร้าแล้วละก็ เราจะเห็นเป็นไฝสีน้ำตาลดำ ถ้าเซลไฝอยู่เฉพาะที่ชั้นหนังแท้เท่านั้น ไฝนั้นก็จะนูนขึ้นมาเป็นเม็ดเล็กๆ แต่ไม่มีสี

แทบไม่น่าเชื่อว่าสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดก็มีไฝกันทั้งนั้น แต่เราไม่ค่อยสังเกตเห็นเพราะจำนวนไฝบนผิวมีน้อย ยกเว้นในคน สุนัข และม้า จะมีไฝจำนวนมากกว่า ในคนเรานั้นนานๆ ที อาจจะพบว่ามีไฝไปอยู่ผิดที่ เช่น ในต่อมน้ำเหลือง ทางเดินอาหาร และทางเดินปัสสาวะ

ไฝเม็ดเล็กๆ ที่เราเห็นเหล่านี้ไม่ได้มีมาแต่กำเนิด แต่จะค่อยๆ เพิ่มจำนวนและขนาดในช่วงวัยเด็กและหนุ่มสาวเรา เชื่อว่าแสงเหนือม่วงเป็นตัวกระตุ้นให้มีไฝใหม่เกิดขึ้นมา เนื่องจากคนผิวขาวที่มีเม็ดสีเมลานินที่คอยป้องกันแสงเหนือม่วงน้อยกว่าคนผิวดำ ดังนั้นคนผิวขาวจึงมีไฝจำนวนมากกว่าคนผิวดำ พอถึงอายุประมาณ 50 ปีขึ้นไป ไฝอาจจะฝ่อและมีขนาดเล็กลง หรือหายไปเองได้ ในภาวะพิเศษบางอย่าง เข่น แพ้ยารุนแรง จนผิวหลุดลอกเกือบทั้งตัว มีการบาดเจ็บของผิวจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ไหม้จากแดดเผา หรือได้รับยากดภูมิต้านทาน อาจจะมีไฝใหม่เกิดขึ้นจำนวนมากพร้อมๆ กันได้ในระยะเวลาอันสั้นได้

ไฝธรรมดามักมีขนาดไม่เกิน 0.5 ซม. ขอบเรียบ สีเสมอกัน ไฝที่มีลักษณะไม่ดีอาจจะกลายเป็นมะเร็งเม็ดสี จะโตเร็ว มีเลือดออก สีเปลี่ยนไป และมีสีไม่เสมอกัน ขอบก็จะไม่คมเรียบ เป็นรอยหยัก โชคดีที่มะเร็งชนิดนี้ไม่ค่อยพบในคนไทย แต่มักพบในฝรั่งผมทองเป็นส่วนใหญ่

ในปัจจุบันการกำจัดไฝที่ไม่พึงประสงค์ออก เราจะใช้ "คาร์บอนไดออกไซด์เลเซอร์" เป็นส่วนใหญ่ เพราะได้ผลดี ปัญหาแผลเป็นน้อยกว่าวิธีอื่น ถ้าหลังจากการยิงแสงเลเซอร์แล้วเกิดมีไฝขึ้นมาที่ตำแหน่งเดิมอีก ก็สามารถทำการยิงซ้ำได้ จนหมดได้ค่ะ

เรียบเรียงโดย : พญ.ปาริชาต ชลิดาพงศ์
ศูนย์ : ผิวหนังเลเซอร์และความงาม
ปรึกษาแพทย์ผิวหนังเลเซอร์และความงาม : 02-391-0011