ไตเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่รักษาสมดุลของสารต่าง ๆ โดยจะขับของเสียออกจากร่างกายด้วยการผลิตปัสสาวะ ให้มีปริมาณส่วนประกอบและปริมาตรที่เหมาะสม นอกจากนั้นไตยังมีบทบาทเกี่ยวข้องกับการทำงานของฮอร์โมนต่าง ๆ ด้วย เช่น กระตุ้นวิตามินดี (vitamin D) ควบคุมระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในร่างกาย การสร้างฮอร์โมนอีริโทรพอยอิทิน (erythropoietin) เพื่อกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง ไตจึงเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญอย่างมาก เราจึงควรให้ความสำคัญกับการรักษาสุขภาพไตไม่ให้เสื่อมก่อนเวลาอันควร
ข้อมูลการศึกษาจากสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทยพบว่าคนไทยป่วยเป็นโรคไตเรื้อรัง ถึง 8 ล้านคน โดยคิดเป็นร้อยละ 17.6 ของประชากรประเทศไทย โดยมีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายนับแสนราย และมีจำนวนเพิ่มขึ้นต่อเนื่องถึงร้อยละ 15-20 ต่อปี หากไม่ได้ทำการรักษาที่ถูกต้อง จะเกิดโรคแรกซ้อนถึงเสียชีวิตได้
โรคไตนั้นเกิดได้จากปัจจัยหลายอย่าง ทั้งปัจจัยด้านพันธุกรรม ด้านพฤติกรรม และด้านสิ่งแวดล้อม โดยในปัจจุบันพบว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดไตวายเรื้อรังบ่อยที่สุดคือ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน และนิ่วในทางเดินปัสสาว สาเหตุของโรคไตที่สำคัญในประเทศไทยอีกสาเหตุหนึ่งคือการกินยาที่มีผลต่อการทำงานของไต โดยมักพบสัมพันธ์กับการกินยาแก้ปวดปริมาณมาก หรือการกินยาสมุนไพรบางชนิด ในผู้ที่เริ่มมีความบกพร่องของไต
อาการของโรคไตนั้นขึ้นอยู่กับระยะและสาเหตุของโรคไต โดยในระยะเริ่มต้นผู้ป่วยส่วนมากจะไม่มีอาการแต่อาจตรวจพบได้จากการวัดความดันโลหิตหรือการตรวจเลือดและปัสสาวะคัดกรอง เมื่อการทำงานของไตลดลงเรื่อย ๆ ของเสียต่าง ๆ ในร่างกายจะมีการสะสมทำให้เกิดอาการความดันโลหิตสูง บวม อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เหนื่อยง่าย โลหิตจาง ปริมาณปัสสาวะลดลง ในโรคไตบางชนิดอาจพบว่าปัสสาวะมีฟองมากกว่าปกติซึ่งบ่งชี้ว่ามีโปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะปริมาณมาก
โรคไตนั้นสามารถเกิดได้ในทุกช่วงอายุ แต่มักจะพบได้มากขึ้นตามอายุที่มากขึ้น หากมีอาการผิดปกติหรือความเสี่ยงที่สงสัยว่าจะเกี่ยวกับไต จึงควรจะปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาการตรวจที่เหมาะสมเพิ่มเติม
รสเค็มในอาหารส่วนใหญ่นั้นเกิดจากการที่มีเกลือโซเดียมเป็นส่วนประกอบ ซึ่งเกลือโซเดียมนี้อาจจะมาในหลายรูปแบบ เช่น เกลือแกงที่ใช้ปรุงอาหาร หรือซอสปรุงรสต่าง ๆ รวมไปถึงน้ำจิ้มหลากหลายชนิด การบริโภคโซเดียมในปริมาณที่เกินกว่าร่างกายต้องการนั้นจะทำให้ไตต้องทำงานเพื่อขับเกลือโซเดียมส่วนเกินนี้ออกมาทางปัสสาวะ ในคนที่มีปัญหาการทำงานของไตบกพร่องอาจเกิดการคั่งของโซเดียมในร่างกาย ส่งผลให้มีความดันโลหิตสูงหรือมีอาการบวมได้ ทำให้การทำงานของไตนั้นแย่ลงเร็วขึ้น ส่วนในผู้ที่ยังตรวจไม่พบโรคไตเองนั้นพบว่าบางรายจะมีความไวต่อเกลือโซเดียมค่อยข้างมาก เมื่อบริโภคเกลือโซเดียมปริมาณมากก็สามารถส่งผลให้ความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคไตเรื้อรังด้วยเช่นกัน
นพ. กวี ลิ่มบุตร
แพทย์ผู้ชำนาญการอายุรกรรมโรคไต